mieć na sumieniu
  • Nazwisko Kobiec
    22.01.2018
    22.01.2018
    Jak prawidłowo powinno odmieniać się nazwisko Kobiec? Zapraszamy Państwa Kobców czy Kobieców? Zapraszam Pana Kobca czy Kobieca, czy lepiej pozostać przy formie podstawowej Kobiec?

    Z wyrazami szacunku
    Ewa
  • o związku latania z muchą
    4.05.2011
    4.05.2011
    Witam!
    Ciekawi mnie taka kwestia: w językach germańskich słowa mucha i latać są do siebie bardzo podobne pod względem pisowni i wymowy, np. ang. a flyto fly, niem. eine Fliegefliegen, hol. een vliegvliegen, szw. en flugaflyga. Skąd się wzięło to podobieństwo w budowie słowotwórczej rzeczownika mucha i czasownika latać? Dlaczego dotyczy ono akurat muchy? I czemu podobne zjawisko nie występuje w innych językach, m.in. romańskich i słowiańskich?
  • Wyrażać siebie czy wyrażać się?
    8.02.2019
    8.02.2019
    Szanowni Państwo!
    Intryguje mnie różnica w zdaniach: Istnieje tylko jedna ostateczna władza – miłujący Bóg, tak jak może On wyrażać Siebie w naszym grupowym sumieniu oraz Istnieje tylko jedna ostateczna władza – miłujący Bóg, tak jak może się On wyrażać w naszym grupowym sumieniu. Czy wyrażać się i wyrażać siebie to jedno i to samo? Czym się różnią? Czy interpunkcja w tych zdaniach jest poprawna?

    Z poważaniem – Maria Witek
  • bezpieczny i niebezpieczny
    28.05.2010
    28.05.2010
    Szanowni Państwo,
    chciałem zadać pytanie o etymologię słów bezpieczny i niebezpieczny. Osobiście wywodziłbym je od słowa piecza, ale tu powstaje pewien problem. Otóż musiałbym uznać, że bezpieczny to 'pozbawiony pieczy', czyli w rzeczywistości 'niebezpieczny'. I zaczyna się błędne koło. Będę wdzięczny za rzucenie odrobiny światła na moje wątpliwości.
    Z wyrazami szacunku

    Marcin Widawski
  • cudzysłowowe różności
    13.02.2020
    13.02.2020
    Szanowni Państwo,
    czy po tzw., zwany i nazywany należy/można stosować określenia w cudzysłowach czy bez? Przykładowo: Człowiek zwany sumieniem Europy czy też zwany „sumieniem Europy”. Inna kwestia to cudzysłów przy użyciu sformułowania żołnierze wyklęci – z cudzysłowami czy bez? (a może: Żołnierze Wyklęci, spotyka się i tak wariant). Czy „złoty wiek” czy też to metaforyczne określenie i: złoty wiek?
    Dziękuję serdecznie i pozdrawiam
    A.B.
  • kogo i czyje
    30.09.2014
    30.09.2014
    Witam,
    jako osoba, która do niedawna używała słowa kogo zamiennie z czyje chciałbym dokładniejszego uzasadnienia niepoprawności tego zwrotu. Na pytanie „Czyje to jest?” możemy odpowiedzieć „Czyjeś?”, ale nie „Kogoś?”. Jednak odpowiemy „Kogoś innego” a nie przekażemy tego używając słowa czyjeś, co dla mnie zwrot „Kogo to jest” czyni po prostu naturalnym. Liczę na rozwianie moich wątpliwości, żebym z czystym sumieniem mógł wyeliminować „Kogo to jest?” z mojego słownika.
    Pozdrawiam
  • Mniejsza połowa

    1.01.2023
    1.01.2023

    Czy można potocznie użyć sformułowania „mniejsza połowa”? Uważam, że tak. Wprawdzie „połowa” w znaczenie algebraicznym oznacza dokładnie 1/2 i obie połowy całości są identyczne – ale w znaczeniu potocznym "połowa" oznacza „mniej więcej 50 proc.”. Np. w zdaniu „Weź sobie połowę makaronu” nikt nie ma na myśli „Weź sobie dokładnie przeliczoną połowę nitek makaronu”, tylko „Weź sobie mniej więcej połowę porcji makaronu”. Jakie jest zdanie Poradni?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego